یک توضیح مناسب در مورد تقلید

یک توضیح مناسب در مورد تقلید

پرسش: چرا شما مقلدین حدیث را ترک نموده و به جای عمل به حدیث بر اقوال أئمه رحمهم الله عمل می کنید؟

پاسخ: اینکه می گویند مقلدین حدیث را ترک نموده و بر اقوال ائمه عمل می کنند صحت ندارد و اتهامی بیش نیست.

مولانا اشرفعلی تهانوی رحمه الله در پاسخ به این اعتراض می فرماید: به نظر من تفسیر و توضیح تقلید اینست که ما بر احادیث و راهنمائی های رسول الله صلی الله علیه و سلم عمل می کنیم اما بنابر تفسیر و توضیحی که امام ابو حنیفه بیان نموده است. زیرا که وی به نظر ما در درایت و فقه به پایه ی اعلی رسیده است و در این هیچگونه شکی وجود ندارد، چون تمام امت می پذیرد که وی فقیه الأمت بود و علوم وی بر وی گواه عادل می باشد. کسی که معتقد به این نوع تقلید است، اتباع حدیث نزد وی مقصود بالذات است و امام ابو حنیفه فقط واسطه در تفهیم می باشد. شخصی که بدون واسطه ادعای عمل به حدیث را می کند، او به ذریعه ی فهم خود ادعای اتباع حدیث را دارد و یقینا فهم و عقل، تقوا و پرهیزگاری، دیانت و امانت، خشیت و احتیاط سلف صالح از ما و شما بیشتر بوده است. اکنون از شما می پرسم عمل کدامیک از ما و شما بر حدیث کامل است، عمل شما که بذریعه ی فهم خود بر حدیث عمل می کنید، یا عمل مقلدین که بذریعه ی فهم سلف بر حدیث عمل می کنند ؟ اهل انصاف خودشان قضاوت کنند. خلاصه اینکه توضیحی که در مورد تقلید بیان شد علم بزرگی است آنرا بخاطر بسپارید (اشرف الجواب ، ص169)

پرسش: برای شما مقلدین حدیث خوانده می شود، شما فقط به این علت که بر خلاف قول امام شماست آنرا نمی پذیرید، لذا معلوم می شود که اتباع حدیث نزد شما مقصود بالذات نیست بلکه تقلید قول امام مقصود است؟

پاسخ: مولانا اشرفعلی تهانوی رحمه الله در پاسخ به این اعتراض نیز می فرماید: در مسأله ای که اختلاف وجود دارد و احادیث در مورد آن متفاوت هستند، حدیثی که شما برای ما بیان می کنید ، عمل ما بر آن حدیث نیست. و ما در آن مسأله بر حدیثی دیگر عمل می کنیم که شما آنرا نمی پذیرید و ما آنرا می پذیریم، پس همان اعتراضی که بر ما وارد می شود برشما نیز وارد می شود. البته اینکه شما می گوئید حدیث ما راجح و حدیث شما مرجوح است، پاسخش اینست که مدار روش ترجیح بنابر ذوق و اجتهاد است. شما بنابر تحقیق و اجتهاد خود یک حدیث را راجح قرار می دهید و بنابر اجتهاد امام ابوحنیفه حدیث دیگر راجح می باشد و به نظر ما ذوق و اجتهاد امام ابو حنیفه از ذوق و اجتهاد شما سالم تر و راجح تر است. لذا اینکه شما خود را عامل به حدیث می گوئید و مقلدین را عامل به حدیث نمی دانید، بجز تعصب و عناد چیزی دیگر نیست. به عبارتی دیگر آیا منظور از عمل به حدیث، عمل به کل احادیث است یا عمل به برخی احادیث؟ اگر بگوئید عمل به کل احادیث مراد است، این کاری است که خود شما نیز انجام نمی دهید. و این امکان ندارد زیرا که در آثار مختلف و احادیث متعارض بر همه ی احادیث عمل نمی شود، یقینا بر برخی عمل می شود و برخی دیگر ترک داده می شوند. اگر عمل بر برخی احادیث مراد است، مطابق با این معنی ما هم عامل به حدیث هستیم، لذا شما چرا فقط خود را عامل بر حدیث می گوئید؟ (اشرف الجواب ، ص170). 

منبع : وبسایت رسمی مولانا عبدالصمد غیاثی